Soja jest jednoroczną rośliną oleistą z rodziny motylkowatych. Pochodzi z Azji, gdzie od wieków stanowiła podstawę pożywienia. Już 3 tysiące lat p.n.e. była uprawiana w środkowych Chinach jako ważna roślina jadalna, jedna z pięciu świętych, którym oddawano cześć. Obecnie w bardzo dużej liczbie odmian spotyka się ją na całym świecie; najbardziej rozpowszechniła się w Chinach, Stanach Zjednoczonych, Brazylii, Indonezji. Rośnie do wysokości 2 m. Ma płaskie korzenie, rozgałęzioną łodygę, drobne kwiaty zebrane w grona – białe lub fioletowe. Owocem jest niepękający strąk. Jadalna część soi to strąki i nasiona. Roślina ta jest ceniona ze względu na bardzo duże wartości odżywcze. Zawiera 50% pełnowartościowego białka ( o składzie aminokwasowym zbliżonym do białek ustroju ludzkiego) , które może zastąpić zwierzęce. Dostarcza 25% tłuszczu w najlepszym gatunku i 20% węglowodanów. Ze składników mineralnych cenny jest zwłaszcza magnez, którego w naszej diecie jest zwykle mało – 100g ziaren soi jest go 249,7 mg w 100 g mączki pełnotłustej – 244,3 mg, aw 100g mączki odtłuszczonej – 285,9 mg. Ponadto nasiona zawierają duże ilości potas, sporo wapnia, żelaza, fosforu i manganu. Są też bogate w witaminy z grupy B, a olej sojowy – w witaminę E i K. 100g soi dostarcza około 350 kcal. Soja świeża lub konserwowa znajduje wszechstronne zastosowanie w kuchni. Dojrzałe nasiona mogą być gotowane, pieczone i smażone. Wcześniej należy je namoczyć; po odcedzeniu zalać dużą ilością wody i gotować bez przykrycia przez godzinę, potem zmniejszyć ogień, przykryć i dalej gotować do miękkości około dwóch godzin, po czym odcedzić.
W sklepie można kupić wiele gotowych produktów z soi, są to m.in. zastępujące mięso kotlety sojowe, parówki, smalec, pasztet a także płatki, mleko i olej. Służy ona również do wyrobu twarogu tofu, makaronu hurusame, sosów np. japońskiego mięsa, indonezyjskiego tempeh i past przyprawowych.
Smaczne i zdrowe są kiełki z soi. Można je przygotować jako jarzynę, podgrzewając z odrobiną masła, lub sałatkę z majonezem albo sosem winegret. Są niskokaloryczne 100g zawiera 13 kcal. Stanowią źródło błonnika, witamin i składników mineralnych.
Aby zapobiec zmianom miażdżycowym, zaleca się zwiększenie udziału niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych (NNKT) do 10% dziennego zapotrzebowania energetycznego. W przeliczeniu na kwas linolowy (ma podstawowe znaczenie wśród NNKT) dzienna racja pokarmowa powinna dostarczyć około 28-30 g NNKT – tę ilość dostarcza 56 g oleju sojowego.
Badania wykazały, że wszystkie formy artretyzmu łagodzi dieta wegetariańska – soja jest w niej jedynym z ważniejszych składników.

Stosowana wewnętrznie

Soja ze względu na zawarte w niej tzw. fitoestrogeny zmniejsza ryzyko zachorowania na raka sutka oraz łagodzi dolegliwości klimakteryjne; zapobiega nowotworom trzustki; obniża ciśnienie krwi i zapobiega powstawaniu zakrzepów; zmniejsza poziom „złego” cholesterolu w organizmie.