Zaparcie nie jest chorobą, lecz objawem jakiegoś schorzenia. Może i jest najczęściej jest ono spowodowane niewłaściwym sposobem odżywiania, ale występuje także w chorobach wątroby, lub jest dolegliwością o podłożu psychicznym. U osób powyżej 50 roku życia może być sygnałem poważnej choroby, zwłaszcza, gdy występuje przewlekle lub na przemian z biegunką. Należy wtedy bezzwłocznie zasięgnąć porady lekarskiej.

Objawy zaparcia

Jeśli nie ma wypróżnienia dzień po dniu, nie jest to jeszcze zaparcie. Normą jest oddawanie stolców od trzech dziennie do trzech w tygodniu. Objawy zaparcia to: wydalanie kału z wysiłkiem, stolec twardy, suchy, dyskomfort w jamie brzusznej towarzyszący defekacji, częstość wypróżnień mniejsza niż trzy razy w tygodniu. Kiedy przy zaparciach pojawiają się krew w stolcu, występuje ból podczas wypróżniania lub spadek wagi ciała, należy zasięgnąć rady lekarza.

W leczeniu zaparć najistotniejsze jest stosowanie odpowiedniej diety.

Przyczyny zaparcia

W zaparciach wynikających z błędów dietetycznych przyczyną jest niedostateczna objętość lub wilgotność mas kałowych w jelicie grubym. Ponadto długotrwałe stosowanie środków przeczyszczających może doprowadzić do takich zaburzeń pracy jelit, że paradoksalnie zamiast pobudzania perystaltyki jest ona hamowana. Wiele leków przeczyszczających porażą trzewne zakończenia nerwowe, wręcz nasilając zaparcia przez upośledzenie kurczliwości mięśni jelit. Innym ważnym, a często lekceważonym czynnikiem jest stan psychiczny osoby mającej problemy, z wypróżnianiem szczególnie dotyczy to dzieci. Także brak ruchu i wysiłku fizycznego wpływa niekorzystnie na pracę jelit. Najpoważniejszą przyczyną zaparć mogą być choroby nowotworowe jelita grubego lub nowotwory rozwijające się w pobliżu jelita i uciskające go z zewnątrz, a poprzez to zmniejszające jego światło.

Dietetyka

Żywotność działa jak naturalny środek przeczyszczający na kilka sposobów. Tak zwane pokarmy wysokoresztkowe, bogate w substancje włókniste (otręby, warzywa), ułatwiające wchłanianie wody i jej zatrzymywanie. Włókna nie podlegające strawieniu zwiększającą objętość stolca. Dodatkową korzyścią jest ich działanie pobudzające zakończenia nerwowe w ścianach jelit, co pobudza ruchy jelit i ułatwia im wypróżnianie. Kawa i śliwki podrażniają nerwy jelitowe na drodze chemicznej. Spożywanie dużych ilości płynów powoduje zmiękczanie i spęcznienie stolca. Naturalne zapobieganie zaparciom pomaga zmniejszyć ryzyko występowania takich chorób, jak: żylaki odbytu (hemoroidy), żylaki pobudzi oraz uchyłkowatość jelita grubego.

Pokarmy przeciwdziałające zaparciom to otręby i wszelkie grubo mielone przetwory zbożowe i ryżowe (kasze, płatki, pieczywo) oraz warzywa i owce ( śliwki, figi, daktyle), a także kawa i duża ilość płynów. Wskazane są również jogurty, zawierające kultury bakteryjne regulujące pracę jelit.

Ziołolecznictwo

Zawsze zaczyna się od łagodnie działających środków, które zwiększają napięcie mięśniówki jelit. Jednym z najlepszych jest korzeń mniszka lekarskiego, który najlepiej zażywać w postaci wywaru. Innym zaleconym ziołem jest lukrecja gładka, można żuć jej korzeń lub razem z korzeniem mniszka dodając ją do przyrządzonego wywaru. Dobrze działa też siemię lniane, które wchłania płyny, przez to zmiękcza stolec. Zażywa się 2 łyżeczki do herbaty z co najmniej 300 ml wody.

Homeopatia

Stosuje się następujące środki:

• Bryonia - przy twardych, suchych stolcach ze współistniejącym silnym pragnieniem i suchością w jamie ustnej.
• Nux Vomica - przy wzdęciach, gdy po oddaniu stolca występuje wyraźne odczucie, że jelita nie zostały w pełni opróżnione.
• Sulphur - przy twardych, ciemno zabarwionych stolcach, które oddawane są z bólem i dużym wysiłkiem.