Woda jest głównym składnikiem wszystkich organizmów żywych. To właśnie w środowisku wodnym powstaje życie, a dla bardzo wielu stworzeń jest ona jednym możliwym miejscem istnienia. W wodzie przebierają reakcje chemiczne, jest ona najlepszym rozpuszczalnikiem wielu substancji, powoduje ich hydrolizę lub hydratację. Umożliwia przemianę materii żywych organizmów i bierze udział w większości procesów w nich zachodzących, przy jej udziale zachodzą reakcje rozpadu związków na jony, pomaga transportować cząsteczki i jony do tkanek. Poza tym odgrywa ważną rolę w procesach regulacji temperatury ciała i ciśnienia ostatecznego. Woda - tlenek wodoru – jest twardym związkiem nieorganicznym, najbardziej rozpowszechnionym w przyrodzie, który jest w nieustannym obiegu. To bezbarwna ciecz, bez smaku i zapachu, o temperaturze wrzenia 100 C i krzepnięcia 0C. Woda ma wiele najrozmaitszych zastosowań, jest najniezbędniejszą substancją Ziemi. Przede wszystkim służy do bezpośredniego spożycia, utrzymania czystości ciała i otoczenia, używana jest do celów gospodarczych, w przemyśle jest niezbędnym elementem wielu procesów technologicznych, używana jest jako rozpuszczalnik, substrat lub katalizator licznych reakcji chemicznych. Stosuje się ją do rozdzielania i oczyszczania substancji, jest też idealnym nośnikiem ciepła, często służy do ogrzewania lub ochładzania materiałów.
Woda w stanie naturalnym (np. morska czy mineralna) zawiera spore ilości soli i gazów, liczne bakterie oraz drobnoustroje, a także zawierają substancji nieorganicznych. Woda twarda ma także znaczną ilość soli wapnia i magnezu.
Dzięki wodzie mogą przebierać wszystkie procesy życiowe. Ogólna objętość wody w organizmie ludzkim wynosi 45-65% ciężaru ciała. Różnice procentowe zawartości wody wynikają w różnic ilości tkanki i tłuszczowej u poszczególnych osób. Tkanka tłuszczowa praktycznie pozbawiona jest wody ( tylko 10%), więc im więcej jej w organizmie, tym mniejsza jest zawartość wody w ustroju. Dlatego u młodych kobiet woda stanowi około 52% masy ciała, a u młodych mężczyzn aż 63%. Ilość wody w organizmie zmienia się wraz z wiekiem. U noworodków objętość wody może sięgać nawet 75% masy ciała i zawiązane jest to z większą w tym momencie życia objętością przestrzeni zewnątrzkomórkowej. Po 60 roku życia objętość wody zmniejsza się do 50% wagi ciała.

Odwodnienie prowadzi do zaburzenia podstawowych czynności komórek i metabolizmu, co powoduje nieprawidłowości w pracy ośrodkowego układu nerwowego.

Woda gospodarcza organizmu polega na kontroli bilansu wodnego, czyli ilość sody pobieranej i wydalanej przez ustrój. Jest to szereg procesów fizjologicznych i fizykochemicznych regulujący wykorzystanie wody w celu utrzymania pracy utrzymania pracy narządów, tkanek i komórek. Regulacja wodnej gospodarki organizmu jest jednym z najważniejszych procesów zachodzących w ustroju. Polega ona na kontroli pobierania płynów, a zachodzi dzięki układowi pragnienia praz wydalania wody za pomocą hormonu antydiuretycznego (wazopresyny) . Między organizmem a otoczeniem zachodzi nieustanna wymiana wody. Woda jest przez organizm nie tylko pobierana, ale także ciągle wydalana. Zyskuje się ją w pobieranych płynach i pokarmach oraz dzięki metabolicznemu wytwarzaniu jej w tkankach. Woda może również przenikać do ustroju bezpośrednio z otoczenia. Dzieje się tak wskutek dyfuzji przez naskórek do skóry lub do krwi przepływającej w jej naczyniach krwionośnych. Taka sytuacja możliwa jest właśnie tylko podczas przebywania w wodzie lub w środowisku o dużej wilgotności. Poza tym ilość wody przenikającej w ten sposób do ustroju jest bardzo niewielka. Ilość wody powstaje w trakcie procesów wewnątrz ustroju zależy od diety. Największej ilości wody dostarczają lipidy, o połowę mniej dają węglowodany i białka.
Zapotrzebowanie na wodę w postaci moczu, stolca, w powietrzu wydychanym, jako parę wodną, oraz przez skórę. Woda nieustannie paruje z powierzchni pęcherzyków płucnych i dróg oddechowych. Gdy temperatura otoczenia wzrasta do 28-30C, uaktywniają się gruczoły potowe. W związku z tym wody poprzez skórę zwiększa się, wydziela się pot, większe ilości wody wyparowują z powierzchni ciała, wraz z potem ustrój traci także cenne elektrolity.
Zakłócenia gospodarki wodnej mają miejsca, gdy dopływ wody do organizmu nie odpowiada ilości utraconej wody. Są wynikiem niedostatecznego lub nadmiernego poboru wody.

Odwodnienie – deficyt wody w ustroju – w bardzo krótkim czasie może doprowadzić do śmierci.

Najczęstsze przyczyny odwodnienia organizmu.

• biegunki;
• krwotoki;
• oparzenia;
• niedrożność jelit;
• zapalenie otrzewnej;
• nadmierne pocenie się;
• zbyt duża diureza (wydzielanie moczu w nerce), np. w przypadku cukrzycy;
• wysoka gorączka.

Przewodnienie występuje rzadziej, ponieważ zazwyczaj cały nadmiar wody zostaje sprawnie usunięty przez nerki. Nadmiar wody w organizmie prowadzi do zwiększenia przestrzeni pozakomórkowej, ilości sodu i chlorków w osoczu oraz objętości płynu pozakomórkowego. Przewodnienie jest przyczyną obrzęków, a także zastojów żylnych.

Przewodnienie organizmu występuje:

• w chorobach nerek;
• u chorych po zabiegach chirurgicznych;
• u niemowląt;
• u rozbitków zaspokajających pragnienie wodą morską.

Warunkach naturalnych woda podlega stałemu krążeniu w przyrodzie w postaci wody opadowej, powierzchniowej i podziemnej. Wody podziemne dzieli się na zaskórne, gruntowe i głębinowe.
Zaskórne ze względu na duże zanieczyszczenie nie nadają się do picia.
Gruntowe znajdują się na głębokości ok. 5-30 m i to właśnie one stanowią podstawowe źródło zaopatrzenia miast w wodę.
Największą wartość mają wody podziemne, znajdujące się na znacznych głębokościach i dlatego wolne od zanieczyszczeń cywilizacyjnych.
Wody artezyjskie są przykryte nieprzepuszczalnymi skałami i znajdują się pod ciśnieniem hydrostatycznym. Po przewierceniu skał następuje wpływ wody na powierzchnię ziemi. Gdy woda naturalnie wydobywa się spod skał, mówimy o źródle artezyjskim. Polsce najwięcej wód artezyjskich znajduje się na ziemi mazowieckiej, na głębokości 200m, w średnio – i gruboziarnistych piaskach glaukonitowych oligocenu.
Wody mineralne występują pod ziemią i zawierają sole mineralne i gazy w ilości nie mniejszej niż 1g na litr.
Wody lecznicze wyróżniają się obecnością elementów o szczególnej aktywności farmakodynamicznej (np. żelaza, magnezu, bromu, jodu czy siarki).
W nazwie wód leczniczych uwzględnia się najpierw aniony, a potem kationy w kolejności malejących stężeń, np. woda chlorkowo – sodowa. Wody, których temperatura na wypływie przekracza 20C, noszą nazwę cieplic (inaczej termy)
Woda stosowana w zabiegach leczniczych zewnętrznych działa poprzez swoją temperaturę, czas zabiegu o jego charakter. Oprócz temperatury, ciśnienia czy przewodnictwa eklektycznego zasadniczą rolę w wodach leczniczych odgrywają ich właściwości chemiczne – skład i ilość składników mineralnych, zawartość pierwiastków śladowych i gazów, stan bakteriologiczny.

Duże spożycie wody ułatwia oczyszczenie organizmu z toksyn i trucizn.

Systematyczne picie wód leczniczych wpływa na ogólną przemianę materii organizmu, a proces leczenia chorób przebiega znacznie wolniej niż przy użyciu środków farmakologicznych, jednak nie powoduje skutków ubocznych i działa bardziej kompleksowo. Wody mineralne pokrywają niedobory minerałów i pierwiastków niezbędnych do prawidłowego rozwoju organizmu. Polacy cierpią na permanentny niedobór niektórych bardzo ważnych substancji biologicznych. Nieodpowiednie nawożenie gleb i nieprawidłowa obróbka technologiczna żywności powodują niedobór magnezu, żelaza, wapnia i jodu. Wszystkie te pierwiastki zawarte są w wodach mineralnych, które uzupełniają ich niedobory w naturalny, przyjazny dla organizmu sposób. W wodach pierwiastki występują w najłatwiej przyswajalnej, zjonizowanej postaci. Należy również pamiętać, że wiele leków np. antybiotyki, środki przeczyszczające , odwadniające , uspokajające czy antykoncepcyjne, powoduje rugowanie pierwiastków z organizmu, w ten sposób traci się spore ilości np. magnezu. Według danych statystycznych przeciętny Polak wypija rocznie tylko około 15 litrów wody mineralnej, podczas gdy Włoch w ciągu roku wypija 180 litrów. Między innymi dlatego stan zdrowia Polaków systematycznie się pogarsza.

Wody lecznicze dzielą się na:

• solanki zwykle, zawierające głownie sól kamienną;
• solanki gorzkie, zawierające siarczany magnezu i sodu;
• szczawy, zawierające wodorowęglany wapnia i dwutlenek węgla;
• szczawy żelaziste, zawierające związki węgla;
• wody siarkowe, zawierające siarkowodór, siarczan sodu i wapnia, siarczany wapnia i magnezu;
• wody radoczynne, zawierające niewielkie ilości pierwiastków promieniotwórczych.

Pierwiastki występujące w wodach leczniczych i ich rola w organizmie:

• magnez jest niezbędnym elementem prawidłowego funkcjonowania komórek, wzmacnia obronność organizmu, stosowany jest w leczeniu chorób naczyń krwionośnych, serca oraz nerwicy, zmniejsza drażliwość i poprawia samopoczucie.
• wapń wzmacnia układ kostny, jest niezbędny do wzrostu i rozwoju człowieka, reguluje równowagę mięśniowo – nerwową, odpowiada za prawidłową krzepliwość krwi, a także obniża poziom cholesterolu we krwi.
• żelazo odpowiada m.in. za stan paznokci i włosów; jego niedobór prowadzi do niedokrwistości, ciągłego zmęczenia i senności;
• fosfor ułatwia gojenie się złamań kości.
• potas odpowiada za prawidłową pracę układu nerwowego i mięśniowego, jego brak objawia się zaburzeniami czynności serca, zaparciami, nerwowością.
• niedobór manganu prowadzi do zahamowania wzrostu, niedokrwistości oraz przerostu tarczycy.
• selen opóźnia proces starzenia, zabezpiecza przed nowotworami, reguluje poziom cholesterolu we krwi oraz poprawia krążenie.
• sód reguluje gospodarkę wodno – mineralną;
• fluor chroni zęby przed próchnicą.
• brom działa uspokajająco.

Metodami leczenia wodą znajduje się balneologia.

W Polsce jest kilka uzdrowisk o światowej renomie, ich wody są znane z niezwykłych właściwości leczniczych. W Krynicy – chyba najsłynniejszym polskim uzdrowisku – występują źródła wód Jan, Józef i Słowińska.

• Woda zdrojowa Jan skutecznie leczy wszelkie choroby układu moczowego, przede wszystkim kamicę nerkową. Regularne jej spożycie obniża poziom cholesterolu we krwi, zmniejsza zagrożenie zawałem serca i miażdżycy. Jest posilnie hipoosmotyczna szczawa z zawartością chlorków.
• woda Zuber pomocna jest w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy oraz nadkwasoty. Skutecznie obniża poziom cukru we krwi, dlatego polecana jest w leczeniu cukrzycy.
• woda Józef jest żelazista, hipoodmotyczna i niskozmnieralizowana. Wskazuje silne działanie moczopędne, stąd jej zastosowanie w leczeniu chorób nerek i dróg moczowych.
• Słowinka pomaga w schorzeniach przewodu pokarmowego, jest idealnym środkiem na nerwice i stany stresowe. Ponadto działa przeciwalergicznie, oczyszczająco, ponieważ usuwa szkodliwe ciężkie metale z organizmu. Wody krynickie są szczawami zawierającymi co najmniej 1000 mg dwutlenku węgla w litrze ( wody kwasowęglowe), odgrywają ogromne znaczenie nie tylko w kuracjach pitnych, ale także w aerozologii i zabiegach kąpielowych.
  Pierwsze wzmianki o źródłach z Muszyny pojawiają się już w XV wieku. Występuje tam wiele źródeł wód leczniczych, niektóre z nich to:
• Woda ze źródła Złockie II, zwana Małgosią, stosowana jest w leczeniu niedokrwistości, otyłości, chorób przewodu pokarmowego – wrzód żołądka i dwunastnicy, nieżytu żołądka i jelit, nadklasowości. Obniża ciśnienie krwi, pomaga w leczeniu cukrzycy i stanów zapalnych trzustki. Zawiera znaczne ilości magnezu, dlatego polecana jest w kuracjach uzupełniających niedobór tego pierwiastka.
• Zdrój Antoni daje wodę bogatą w magnez, jedna jej szklanka pokrywa dzienne zapotrzebowanie organizmu na ten pierwiastek. Picie jej zalecane jest w przewlekłych zaparciach, chorobach układu pokarmowego, serca, niedokrwistości i schorzeniach neurologicznych.
• Muszynianka z odwiertu P-2 poprawia przemianę materii i zbawienie wpływa na funkcjonowanie wszystkich narządów wewnętrznych. Ma znakomity wpływ na samopoczucie dzięki swojemu unikalnemu, orzeźwiającemu smakowi. Magnez w niej zawarty odmładza komórki organizmu. Jest pomocna w leczeniu cukrzycy i wszelkich chorób układu pokarmowego.
• Galicjanka z Powroźnika leżącego n terenie Popradzkiego Parku Krajobrazowego jest krystaliczne czysta, oprócz tego, ze doskonale gasi pragnienie i ma wyśmienity smak, pomaga w osteoporozie, niewydolności wątroby, schorzeniach żołądka i jelit. Jest też polecana osobom przepracowanym, cierpiącym z powodu nerwic i stanów depresyjnych.
  Źródła z Wysowej dają szczawy alkaliczne, które neutralizują kwas solny w soku żołądkowym, zmydlają tłuszcze, rozrzedzają wydzielinę śluzową. Poza tym mają właściwości odczulające i przeciwzapalne, pobudzają wydzielanie żółci, alkalizują mocz. Ogromne znaczenie lecznicze ma zawarty w nich bezwodnik kwasu węglowego (dwutlenek węgla), który działa pobudzająco na ośrodkowy układ nerwowy i usprawnia trawienie.
• Lecznica Wielka Pieniawa działa najlepiej, gdy pije się ją na godzinę przed posiłkiem. Pomaga w chorobach układu pokarmowego, w zatruciu alkoholowym, nieżytach żołądka i jelit, chorobach wątroby i trzustki oraz niedokrwistości.
• Woda ze zdroju Henryk stosowana jest w schorzeniach dróg żółciowych i cukrzycy, a ponadto uzupełnia niedobory jodu w ustroju.
• Zdrój Franciszek bogaty jest w wodę mineralną pomocną w leczeniu wrzodów żołądka i dwunastnicy.
• Woda Józef pomaga w kamicy nerkowej i dnie moczanowej, wszelkich stanach zapalnych dróg moczowych. Woda wydobyta w Polnicy Zdroju ze źródła w Starym Wielisławiu pochodzi ze starych zbóż, leżących na głębokości 270 m i jest mikrobiologicznie czysta.
• Staropolanka ze źródła Pieniawa jako jedna z nielicznych wód nasycona jest naturalnym dwutlenkiem węgla pochodzenia wulkanicznego. Jej systematyczne picie działa stymulująco na gospodarkę wodną i jonową organizmu.
• Woda ze źródła P-300 w Polanicy Zdroju sprzedawana pod nazwą staropolanka 2000 jest wysoko zmineralizowana, zawiera duże ilości wapnia i magnezu, dlatego polecana jest osobom z niedoborem tych pierwiastków

Utrata wody przez organizm zależna jest od:

• klimatu;
• trybu życia;
• cech osobniczych.

Nie ustalono konkretnej dziennej normy zapotrzebowania na wodę, jednak uważa się że dziennie powinno się wypijać sześć szklanek wody. Najlepiej wody mineralnej, ponieważ nie tylko gasi ona pragnienie, ale także dostarcza bardzo ważnych biopierwiastków i uzupełnia niedobory składników mineralnych. Woda jest jednym z największych elementów naszego ciała, warto więc zadbać, by była jak najlepszej jakości. Może nie tylko być smaczna, ale leczy wiele poważnych schorzeń. Picie wód mineralnych jest jednym z podstawowych warunków zachowania młodości, ponieważ oczyszczają one ustrój ze szkodliwych substancji i, jak wody radoczynne, uaktywniają układ wewnętrznego wydzielania. Złożoność makro i mikropierwiastkowi wód mineralnych sprawia, że są one niezastąpione w zapobieganiu i leczeniu chorób cywilizacyjnych.