Nieodpowiednie nawyki żywieniowe należą do najczęstszych przyczyn wielu chorób, dlatego spojrzenie na dietę z punktu widzenia teorii medycyny chińskiej może być niezwykle pomocne w dbaniu o bardzo zdrowy tryb życia.
Kuchnia chińska i sposób przyrządzania dań są ściśle związane z chińską filozofią – przede wszystkim z ideałem wiecznego życia i młodości.
Chińczykom zawdzięczamy nie tylko wzbogacenie kuchni światowej w ryż, który uprawnia od 7 tysięcy lat, ale także wyprodukowanie sosu sojowego i twarogu sojowego – tofu.
Żywność, według chińskich mędrców, podobnie jak niektóre zioła, ma właściwości energetyczne. Jeżeli dokonamy prawidłowego wyboru, umiejętnie przygotujemy i spożyjemy pokarm, to zaczniemy dostrzegać rolę diety w utrzymaniu równowagi energetycznej naszego organizmu.
Chińczycy są ministrami w dziedzinie łączenia różnych produktów zależnie od ich barw i smaku.
|
Zasady żywieniowe diety chińskiej:
|
Bardzo ważny jest również sposób przygotowania żywności. Konsystencja potraw umożliwia jedzenie pałeczkami, którymi Chińczycy posługują się od XII wieku p.n.e. W dni robocze używa się pałeczek drewnianych lub bambusowych, w dniu świąteczne – srebrnych, przy okazji wyjątkowych uroczystości – pałeczek z czerwonego drewna.
Składniki muszą być drobno pokrojone, dzięki temu gotowanie czy smażenie może trwać tylko kilkadziesiąt sekund, mistrz kuchni zaś może łączyć produkty w odpowiednich proporcjach zgodnie z zasadami równowagi energetycznej – yin – yang.
Kucharz chiński rozróżnia pięć kształtów. Składniki potraw mogą mieć kształt kostki (ding), plastra (pien), zmielonej masy (rong), nici(tiao), siekaniny(li).
Chińczycy niechętnie jedzą potrawy surowe, gdyż taką żywność używają za mało wartościową. Według nich pokarmy zyskują energię poprzez obróbkę cieplną (gotowanie, smażenie), a także w wyniku takich procesów, jak kiszenie czy suszenie na słońcu.
Jedną z wielu technik smażenia jest chao, które oznacza szybkie smażenie w woku, w małej ilości wrzącego oleju. Wok to żelazne lub stalowe naczynie w kształcie misy, w którym można przygotowywać każdą potrawę gotowaną lub pieczoną. Można w nim podsmażyć mięso i warzywa na ostro z niewielką ilością tłuszczu, gotować pod przykryciem, dusić.
Wei to sposób przygotowania bardzo twardego mięsa, które gotuje się przez kilka godzin w wodzie z dodatkiem ziół i sosu sojowego.
Cuan to sposób przyrządzania zup. Pokrojone warzywa i mięso wrzuca się do wrzącego rosołu. Gotowanie trwa kilkanaście sekund. Typowe dla kuchni chińskiej jest pieczenie mięsa w glinie w piecu lub żarze ogniska.
Ryby Kub drób owija się w liście lotosu, a następnie pokrywa się warstwą gliny.
Warzywa podaje się lekko twarde w środku, a na zewnątrz lekko sklejone. Zupa jest ostatnim daniem, często w czasie jednego posiłku podaje się dwie: pierwsza jest treściwa, np. z płetwy rekina, a druga to zazwyczaj rosół. W Chinach nie jada się deserów, za to do potraw dodaje się dużo cukru.
Podstawowe produkty żywnościowe stosowane w kuchni chińskiej to ryż i wieprzowina. Zazwyczaj nie używa się masła i śmietany, gdyż według buddystów spożywanie mleka i jego przetworów prowadzi do „okradania” z niego zwierząt.
Ważny jest smak potrawy. Dieta chińska obejmuje pięć smaków: słodki, kwaśny, gorzki, słony i cierpki. Do dań dodaje się wiele przypraw i sos sojowy.
Idealna dieta powinna dążyć do ustalenia delikatnej równowagi między temperaturą
( potrawy nie mogą być ani zimne, ani gorące) a smakiem – zapewnia to sprawne funkcjonowanie systemu trawiennego.
Dania ze środkowych Chin zawierają sporo skrobi o tłuszczu. Używa się tam bardzo dużo oleju z ziarna sezamowego i przypraw: imbiru, czosnku i pieprzu.
Imbir doskonale harmonizuje z sosem sojowym, znakomicie nadaje się do potraw rybnych i tłustych mięs. Używany jest również jako lek przeciw zazębieniom i dolegliwości żołądkowym. Chińczycy używają wyłącznie świeżego imbiru.
Popularne dodatki do potraw to jadalne kasztany, używane głównie jako nadzienie do kaczek, stosowane także w przypadku nudności.
Kuchnia chińska jest zróżnicowana regionalnie. Potrawy przygotowane na południu ( w Kantonie) są gotowane na parze lub duszone, a przed smażeniem często podgotowywane. Tu podstawowym składnikiem jest ryż.
Według chińskiego powiedzenia kantończycy zjedzą wszystko, co ma cztery nogi, oprócz krzesła. Dlatego miłośnicy egzotycznych potraw, np. z psa, węża czy pijawek, powinni odwiedzać właśnie ten rejon.
Na północy popularne są dania smażone w dużej ilości oleju. Najważniejsze, żeby były chrupkie. Do gotowania używa się wina.
Każda pora roku wymaga stosowania innego rodzaju produktów i przypraw.
Rodzaj spożywanych potraw zależy od pory roku.
- wiosną spożywane są potrawy zwiększające energię;
- latem jada się delikatne, chłodne potrawy, obniżające temperaturę ciała;
- jesienią, gdy wszystko wysycha i nastają chłody, przyrządza się potrawy płynne;
- zimą przyrządzane są lekkie, nieostre potrawy, które nie powodują nadmiernego rozgrzewania organizmu.
Aby przygotowana żywność nie traciła zbyt wiele wartości, procesy smażenia i gotowania powinny być krótkotrwałe.
Trzy zasady spożywania posiłków:
- jedz powoli i dokładnie przeżuwaj pokarm;
- skoncentruj się na samej czynności jedzenia;
- myśl o smakach, kolorach i temperaturze potraw.
Niekoniecznie trzeba jeść chińskie potrawy, ale można naśladować metody gotowania, mieszania składników i charakter chińskiego posiłku.
Przykładowe menu:
- wywar z kurczaka z jajkiem
- ryba z pomidorami;
- lekko smażone warzywa (szpinak, pory);
- ryż gotowany na parze;
- świeże owoce;
- zielona herbata.
Przepis: Wywar z kurczaka z jakiem
1 ½ kg kości z kurczaka lub cały kurczak
3 łodygi selera naciowego
2 marchewki
1 cebula
2 ½ cm świeżego imbiru
12 szklanek wody.
Przygotowanie: Kurczaka i pokrojone warzywa gotujemy na wolnym ogniu 3-5 godzin. Wywar przecedzamy i po przestudzeniu usuwamy z wierzchu nadmiar tłuszczu. Podajemy z gotowanym jajkiem.
