Sezam to jednoroczna roślina lub wieloletnia roślina z rodziny sezamowatych, pochodząca z Azji . Już 2 tysiące lat temu znana była w Chinach. Istnieje kilkadziesiąt jej gatunków, z których uprawiane spotyka się na obszarach podzwrotnikowych.
Sezam indyjski jest jednoroczną rośliną oleistą. Rośnie do 1,5 m wysokości. Ma rozgałęzioną łodygę, żyłkowane, owalne liście i duże kwiaty koloru białego lub fioletowego czerwonymi plamkami. Spłaszczone nasiona – białe, brązowe lub czarne, same wysypują się z owoców – torebek.
Zbiera się je niedojrzałe. Zawierają tłuszcz (do 55%), który wyciska się do celów kulinarnych. Otrzymywany w ten sposób jadalny olej sezamowy służy m.in. do wyrobu margaryny.
Nasiona sezamu indyjskiego są cennym źródłem olejów nienasyconych ( 54,8 g na 100g), witamin – A, B, E oraz soli mineralnych; potasu, magnezu i wapnia. Mają właściwości lecznicze i działają odmładzająco. Sezam ma orzechowy aromat i możne być dodawany zarówno do potraw słodkich jak i pikantnych. W kuchni orientalnej wykorzystywany jest do sosów i past przyprawowych. Może poprawić smak, jeśli dodany zostanie do chleba czy bułek, a także warzyw, ryżu, mięsa i klusek. Ziarna znajdują również zastosowanie w cukiernictwie, do wyrobu orientalnych słodyczy, np. chałwy, oraz jako dodatek do herbatników i ciast.
Prażone ziarno sezamowe wykorzystuje się w celach kulinarnych.
Stosowany wewnętrznie
Sezam:
- działa łagodząco na wątrobę i nerki;
- ma właściwości lekko przeczyszczające;
- wzmacnia zęby i kości;
- olej sezamowy jest zalecany schorzeniach wątroby i pęcherza żółciowego;
- wywar i napar z liści są skuteczne w zapaleniu pęcherza i biegunce, a napar z nasion pomaga w leczeniu zaparć, osteoporozy, zesztywnienia stawów, zawrotów głowy, osłabieniu wzroku i szumu w uszach.
Stosowany zewnętrznie
Olej sezamowy przyspiesza gojenie ran oparzeniach, czyraków i owrzodzeń. W czasie ciąży wcieranie w skórę po kąpieli zapobiega powstawaniu rozstępów.