Sałata jest gatunkiem liczącym około 200 odmian botanicznych. Są to rośliny zielne jednoroczne lub dwuletnie, spotykane głownie na półkuli północnej, uprawiane powszechnie ze względu na liście i niekiedy łodygi lub nasiona. Popularna sałata siewna to jednoroczna roślina warzywna, która była znana już w starożytności. Ma zielone, jajowate gładkie lub pomarszczone liście. Inne odmiany to; sałata liściowa , rzymska czyli długolistna, o wydłużonych liściach zebranych w luźne główki, szparagowa, kędzierzawa oraz najczęściej spotykana głowiasta, w obrębie której rozróżnia się kruchą o dużych główkach i masłową powszechnie uprawianą w Polsce. Odmiany rozetowe zawierają więcej witamin niż głowiaste, ale wartość odżywcza sałaty zależy w bardzo dużym stopniu od sposobu jej uprawy, pielęgnacji i nawożenia. Można ją jeść przez cały rok gruntową od wczesnej wiosny do późnej jesieni, a potem z upraw w szklarniach, inspektach i namiotach foliowych.
Sałata jest bardzo cenną rośliną warzywną. Zawiera wszystkie witaminy, z wyjątkiem D i K, zwłaszcza A, B6, E i C. Jest bogata w składniki mineralne, takie jak żelazo, potas, magnez, mangan oraz kwasy organiczne. Dostarcza około 15 kcal w 100 g.
Sałata powinna być jak najczęściej spożywana. Jej charakterystyczny, ale bardzo nikły smak można poprawić, podając ją przyprawioną aromatycznymi warzywami liściastymi, np. szczypiorkiem, koperkiem lub natką pietruszki, a także ząbkiem czosnku oraz przyprawami. Odpowiednimi do niej dodatkami smakowymi i kolorystycznymi mogą być rzodkiewki, papryka, pomidor ogórek. Można ją polewać śmietaną, jogurtem, kefirem bądź olejem ( ułatwi przyswajanie witamin A) majonezem, cytryną. Podawana do mięs przyspiesza ich trawienie.

Uwaga
Sok z sałaty zawiera lactuacarium o działaniu podobnym do opium, lecz o wiele słabszym. Stosowany w dawce 0,1 - 1 g dziennie działa uspokajająco.

Sałata charakteryzuje się dużą zawartością witamin i soli mineralnych.

Stosowana zewnętrznie

Wywar z nasion sałaty stosowany do przemywania oczu pomaga w leczeniu stanów zapalanych; okłady z gotowanych liści z dodatkiem małej ilości oleju są pomocne w leczeniu czyraków, wrzodów i oparzeń.

Stosowana wewnętrznie

Sałata:

• pobudza trawienie, ułatwia pracę wątroby i układu krążenia;
• jest polecana w zaparciach, skurczach jelit, bólach żołądka, zapaleniu wątroby;
• ma właściwości przeciwbólowe i znieczulające, jest skuteczna w bolesnym miesiączkowaniu;
• działa uspokajająco – zaleca się się ją w nerwicy lekowej, w bezsennościach oraz kołataniu serca;
• łagodzi kaszel, pomaga w leczeniu zapalenia oskrzeli i astmy.

Warzywo jest źródłem chlorofilu, zielonego barwnika, który jest cennym materiałem budulcowym krwi.