Na infekcje górnych dróg oddechowych dzieci chorują przeciętnie 10-12 razy w roku, dorośli 3-4 razy. Na zakażenie szczególnie narażone są małe dzieci przebywające w żłobkach i przedszkolach.
Rodzice często, w obawie przed utratą pracy, nie korzystają ze zwolnień lekarskich przysługujących im na opiekę nad dzieckiem i przyprowadzają do przedszkoli i żłobków chore pociechy, które zarażają inne dzieci. Maluchy nie mają jeszcze w pełni wykształconej odporności, nabywają ją dopiero w trakcie wzrostu organizmu.
Spośród osób dorosłych częściej zapadają na zakażeniach górnych dróg oddechowych pracownicy służby zdrowia, handlu oraz osoby posiadające małe dzieci, gdyż możliwe jest przeniesienie zakażenia dziecka na dorosłego, jak też odwrotnie. Najwięcej zachorowań obserwuje się w okresie jesienno-zimowym.
Objawy infekcji górnych dróg oddechowych
Choroba zaczyna się najczęściej wodnistym katarem o różnym nasileniu. W późniejszym okresie wydzielina z nosa staje się gęsta. Inne towarzyszące dolegliwość to: ból gardła, trudności w połykaniu, gorączka, bóle mięśni, powiększenie obwodowych węzłów chłonnych. Cięższe objawy występują w przypadku, gdy osoba zakażona cierpi również na inną przewlekłą chorobę, np. astma, rozedmę płuc, cukrzycę. Dużo częściej dochodzi wtedy do powikłań np. zapalenie płuc. O przebiegu i częstości nawrotów choroby decyduje odporność organizmu. Gdy jest obniżona, chorujemy częściej, infekcja ma dłuższy, cięższy przebieg.
Objawy infekcji dróg oddechowych mogą poprzedzać wystąpienie choroby zakaźnej.
Przyczyny infekcji górnych dróg oddechowych
Ok. 200 wirusów wywołuje objawy zakażenia górnych dróg oddechowych. Najczęstszą drogą rozprzestrzeniania jest droga kropelkowa. Wirusy unoszą się w powietrzu na drobinach śluzu wydalanego przez chorą osobą w czasie kichania, kaszlu. Wirusy możemy także przenosić przez kontakt bezpośredni, na dłoniach, przedmiotach. W przypadku zapalenia zatok przynosowych - czynniki sprzyjające infekcji to skrzywienie przegrody nosowej raz nurkowanie w chlorowanej wodzie. Niekorzystną rolę pełni zanieczyszczenie środowiska, palenie papierosów, przewlekły stres.
Leczenie
Wiele prawdy jest w popularnym powiedzeniu, że katar leczony trwa tydzień, a nie leczony siedem dni. Dlatego w lżejszych przypadkach nie jest konieczna porada lekarska.
W zakażeniach wirusowych nie ma wskazań do stosowania antybiotyków ( które są niekiedy zbyt szybko przepisywane). Jednak kiedy infekcja trwa dłużej niż 3 dni lub towarzyszą jej niepokojące objawy np. gorączka powyżej 39.5oC. biegunka należy zasięgnąć porady lekarza. Podstawowym celem terapii jest zapobieżenie wtórnym zakażeniom bakteryjnym i powikłaniom.
Należy wypijać dużo obojętnych płynów - herbatek ziołowych, ciepłego rosołu, soków owocowych, Jeśli stan chorego jest zły, zaleca się leżenie w łóżku. Każdy z nas zna kilka domowych przepisów na zwalczanie infekcji górnych dróg oddechowych. Oto jeden z nich ( dla osoby dorosłej): 1 żółtko, 1 łyżeczka miodu wymieszać utrzeć i wypić.
Inny skuteczny sposób to picie gorącego mleka z miodem i łyżeczką masła. Napój ma działanie rozgrzewające, wzmacniające i przeciwzapalne.
Ulgę przynosi również picie wody z miodem i sokiem z cytryny. W bólu gardła zaleca się płukanie jamy ustnej roztworem soli (1 płaska łyżeczka na 1 szklankę letniej wody).
Dietetyka
Zalecana jest dieta lekko strawna z dużą ilością owoców (zwłaszcza cytrusowych) i warzyw. Gdy jemy gorącą zupę np. bulion z kurczaka, to para dostaje się do nosa i wpływa na zmniejszenie obrzęku jego śluzówki. Potrawy przyprawione Cayenne np. zupa cebulowa, likwidująca dreszcze, zmniejszająca obrzęk śluzówek, ułatwia oddychanie.
Wielu dietetyków poleca pokarmy wzmacniające odporność, a wśród nich te z dużą zawartością witaminy C. Stosowanie kwasu skrobiowego (witamina C) ma wielu zwolenników, mimo braku przekonujących dowodów na jego skuteczność. Według niektórych skraca czas trwania infekcji. Pamiętajmy o tym, że duże dawki tej witaminy mogą wywołać biegunkę. Jej podawanie jest przeciwwskazane w niektórych chorobach układu moczowego.
Ziołolecznictwo
Poleca się herbatki z jeżówki, imbiru, szanty, dziewanny - pobudzające czynność płuc. Herbatka z czarnego bzu - zmniejsza obrzęk błony śluzowej.
Spośród stosowanych ziół Echinacea - poprawia krążenie tymianek, rozluźnia wydzielinę, przez co ułatwia jej wykrztuszanie z dróg oddechowych. Polecany jest napar szałwii z dodatkiem łyżeczki miodu, dla poprawy smaku, lub napar z tymianku - 2 szczypty ziół na filiżankę ciepłej wody przed snem. Płukanie gardła herbatką z rumiankiem lub szałwii stosowane jest ze względu na działanie przeciwzapalne i antyseptyczne. Niektórzy żują czosnek lub jedzą posiekany czosnek z miodem, albo przygotowują syrop cebulowy czy sosnowy.
Aromaterapia
Masaż twarzy roztworem olejku eukaliptusowego zmniejsza przekrwienie nosa.
Kąpiele w gorącej wodzie z dodatkiem olejku sosnowego lub eukaliptusowego łagodzą trudności w oddychaniu oraz bóle mięśniowe. Inhalacje z olejków eterycznych (eukaliptusowego, sosnowego), mają działanie nawilżające, dezynfekujące, łagodzące przykre dolegliwości. Podczas zabiegu należy głęboko pochylić się nad miską z gorącą wodą z dodatkiem kilku kropel olejku eterycznego. Nawet sama para ułatwia oddychanie.
Można również kilkoma kroplami olejki skropić poduszkę przed snem.
Homeopatia
Aconitum comp. D6 - we wczesnej fazie infekcji, gdy początek choroby jest nagły, w gorączce i suchym kaszlu, bólach mięśniowych, katarze stosuje się 3 razy dziennie po 1 tabletce przez 3 dni, kurację można powtórzyć po 7 dniach:
Belladonna - w wysokiej temperaturze, czerwonej twarzy
Drosera comp. - gdy dokucza suchy, szczekający kaszel
Bryonia alba - w zapaleniu oskrzeli, z towarzyszącym bólem głowy
Eupharasia - w łzawieniu oczu
Hepar sulp - w nasilonym bólu gardła
Kalii bich. - w rzadkiej wydzielinie zalegającej w drogach oddechowych.
Mercurius - w nieprzyjemnym zapachu z ust i silnym poceniu
Naturium mur. - gdy faza wodnistego kataru jest przedłużona
Biochemiczne sole tkankowe
Kali mur. D6 - w bólu gardła w dawce początkowej (2 tabletki co 2 godziny dzieci połową dawki)
Ferrum phos. D6 - w katarze i gorączce
Calc. Phos. - w nadmiernej produkcji wydzieliny śluzowej.
Hydroterapia
Zalecane są gorące kąpiele lub prysznicem naprzemiennie - gorące i chłodne oraz moczenie nóg w gorącej wodzie.
U noworodków i niemowląt można wpuszczać każdej dziurki nosa po jednej kropli tzw. soli fizjologicznej (dostępnej w małych opakowaniach w aptekach). Następnie dziecko trzeba obrobić na brzuszek i lekko oklepywać po plecach. Najwygodniej wykonać to, gdy dziecko, leży na kolanach matki i ma główkę ułożoną nieco niżej niż reszta ciała. Ułatwia to oczyszczanie nosa z wydzieliny.
W okresie zimy w mieszkaniach zaopatrzonych w centralne ogrzewanie powietrze jest nadmierne wysuszone, dlatego niezwykle ważne jest nawilżanie otoczenia, szczególnie podczas snu.
Palenie papierosów i przebywanie z zadymionym pomieszczeniu nasila objawy infekcji.
Mało popularna w Polsce sauna ma coraz więcej zwolenników, przekonanych o jej dobroczynnym wpływie na stan zdrowia, także w przypadku chorób dróg oddechowych.
