Termin menopauza oznacza ostatnia miesiączkę w życiu kobiety, a klimakterium to okres obejmujący kilka lat przed menopauzą i po niej. Za menopauzę należy uważać to ostatecznie krwawienie, po którym występuje co najmniej 6 miesięczna przerwa w krwawieniu. Okres przedmenopauzalny (premenopauza) to około 6 lat poprzedzających menopauzę, a okres pomenopauzalny (postmenopauza) to 6 lat po ostatnim krwawieniu. Średnia wieku, w którym kobieta wchodzi w wiek menopauzalny, wynosi 51 lat.

Objawy menopauzy

Lista możliwych objawów występujących w tym okresie jest bardzo długa, jednak u większości kobiet występuje tylko w krótkim czasie jeden lub dwa wymienione symptomy. Co więcej 25-50% kobiet przechodzi ten okres bez żadnych dolegliwości. W okresie premenopauzalnym dochodzi do niepłodności, zaburzeń cyklu miesiączkowego, w postmenopauzie pojawiają się objawy wegetatywne i psychiczne, nazywane zespołem klimakterycznym. Najczęstsze objawy wegetatywne to

• uderzenia krwi do głowy
• bóle lub zawroty głowy
• uderzenia gorąca
• nadmierne pocenie się
• kołatanie serca
• zaburzenia snu
• dreszcze
• suchość pochwy
• wysuszenie skóry twarzy i włosów
• obniżenie libido
• bolesne stosunki

Z zaburzeń psychicznych na pierwszy plan wysuwa się silna chwiejność emocjonalna, wzmbożona drażliwość, osłabienie pamięci i zdolności koncentracji, znużenie i depresja. Najpoważniejszymi skutkami menopauzy, związanymi ze spadkiem poziomu estrogenów są: znacznie częstsza u kobiet w tym wieku osteoporoza oraz wzrost zachorowalności na choroby serca, w tym chorobę wieńcową i zawał mięśnia serca.

Czas w którym rozpoczyna się przekwitanie, jest inny dla każdej kobiety.

Przyczyny menopauzy

Wcześniejsze, w porównaniu z innymi gruczołami dokrewnymi i całym organizmem kobiety, starzenie się jajników powoduje kolejno: niewydolność ciałka żółtego, zanik jajeczkowania i postępujące zmniejszenie się stężenia estrogenów.

Leczenie Konwencjonalne

Leczenie konwencjonalne polega na zastąpieniu hormonalnymi środkami farmakologicznymi związków nie wytwarzanych już przez organizm. Zasadą i sztuką terapii hormonalnej jest takie optymalne dobranie dawki leku, aby znosiła ona dolegliwości tego okresu i nie wywoływania krwawień macicznych. Leczenie może być prowadzone w różny sposób:

• Podawane są niewielkie ilości samego estrogenu. Taka kuracja może być prowadzona u kobiet po zabiegu usunięcia macicy, u których nie ma zagrożenia rozwojem raka macicy przy braku obecności hormonu równoważącego - progesteronu.
• W pozostałych przypadkach stosuje się oba hormony, tj. estrogen i progesteron, które harmonijnie działają na śluzówkę macicy.

Leki hormonalne mają różne postacie, mogą być stosowane jako plastry przyklejane do skóry, pigułki, żele, krążki, czopki lub kremy dopochwowe. Podczas takiej kuracji należy ściśle przestrzegać terminów badań kontrolnych. Należy także pamiętać o przeciwwskazaniach do stosowania estrogenów, do których należą:

• choroby wątroby
• rak piersi
• nowotwory narządów płciowych
• zakrzepowe zapalenie żył
• nadciśnienie tętnicze.

Dla dobrego samopoczucia należy zadbać o skuteczne sposoby relaksu.

Leczenie naturalne

Aromaterapia

Delikatny automasaż wykonywany wokół piersi mieszanką olejków aromatycznych, sporządzona przez terapeutę, zapobiega ich wiotczeniu. Inne mieszanki, stosowane do masażu likwidującego napięcia karku, ramion i pleców, zawierają olejek lawendowy i rumiankowy. Olejki z szałwii i kopru mogą łagodzić objawy wynikające z braku równowagi hormonalnej. Również podnoszące samopoczucie olejki z bergamoty, neroli lub jaśminu mogą znacznie pomóc w zaburzeniach emocjonalnych. Olejków tych należy używać albo w postaci kilku kropli dodawanych do kąpieli, albo do masażu.

Zdrowy tryb życia pozwala zmniejszyć dolegliwości związane z tym trudnym okresem

Akupunktura

Techniką tą można leczyć wszystkie dolegliwości okresu menopauzy, a w szczególności:

• bóle głowy
• migreny
• uderzenia gorąca
• obfite i długotrwałe miesiączki
• bóle pleców

Leczenie akupunkturą prowadzi do mobilizacji energii chi w obrębie układu nerwowego, poprawiając pamięć i zdolność koncentracji.

Homeopatia

Leczenie hormonalne zmierza do pobudzenia regulacji fizjologicznej i psychicznej. Można uzyskać ulgę za pomocą następujących środków:

• Pulsatilla - działa w uderzeniach gorąca i nadmiernej potliwości, przygnębieniu, skłonności do płaczu, zmiennych nastrojach i bólach głowy
• Sepia - w uderzeniach gorąca z uczuciem osłabienia i czerwieniem się twarzy
• Lachesis - w osłabieniu pamięci, trudnościach z koncentracji i niepokoju
• Ignatia - w rozdrażnieniu nadpobudliwości i trudnościach z koncentracją.

Ziołolecznictwo

Powszechnie znaną rośliną, która często przynosi poprawę przy objawach takich, jak uderzenia gorąca, potliwość, depresja i drażliwość, jest szałwia lekarska. Nie tylko stanowi ona tonik dla układu nerwowego i redukuje
nadmierne pocenie się, lecz posiada także działanie pobudzające i może złagodzić gwałtowny spadek poziomu hormonów, który wytrąca z równowagi cały układ. Powinno się przyjmować 2 małe filiżanki naparu przez cały miesiąc, aby przekonać się o jego skuteczności. Innym zielem o działaniu hormonalnym jest niepokalanek. Używa się jego jagód, które działają pobudzająco na przysadkę, a ta z kolei pobudza czynność wydzielniczą jajników. Ziele to można zażywać w postaci herbatki lub w formie tabletek. Proste środki relaksujące, jak rumianek i kwiat lipy, także pomagają w łagodzeniu niektórych objawów menopauzy. Można również przygotować następujący napar:

• liść melisy 20 g
• koszyczek rumianku 20 g
• liść rozmarynu 20 g
• ziele przywrotnika 20 g
• ziele skrzypu 20 g

Łyżkę stołową ziół zalewa się szklanką gorącej wody. Napar należy pić 2-3 razy dziennie.

Dietetyka

Utrzymywanie prawidłowej diety może czynić cuda dla ogólnej żywotności, a to z kolei pomaga w zapewnieniu lepszej kondycji psychicznej w czasie klimakterium. Uderzenia gorąca można złagodzić przyjmując witaminę E, po 100 IU2 razy dziennie. Do pokarmów bogatych w witaminę E należą natomiast:

• nasiona słonecznika
• orzechy włoskie
• orzechy laskowe
• orzechy ziemne
• migdały
• otręby zbożowe
• rośliny strączkowe
• oleje szczególnie z zarodków pszennych i sojowy

Ponadto jedzenie soi i siemienia lnianego podwyższa poziom estrogenów. Korzystne są niewielkie ilości alkoholu w postaci wina, piwa, whisky. Odradza się picia napojów zawierających kofeinę. Osteoporozie zapobiega się dostarczając minimum 500mg wapnia na dobę, spożywając pokarmy bogate witaminę A i D oraz magnez. Sprawą istotną jest uprawianie ćwiczeń fizycznych, takich jak szybki marsz, jazda rowerem czy jogging, gdyż pomagają one w utrzymaniu prawidłowego poziomu wapnia, wzmacniają serce i płuca.